ரிக்டர் அளவுகோல் (Richter magnitude scale) என்பது பூகம்பத்தின் அளவை அளவிட அல்லது பூகம்பத்தின் வலிமை அல்லது பூகம்பத்தின்போது வெளியிடப்பட்ட ஆற்றலின் அளவை அளவிட பயன்படுத்தப்படும் ஓர் அளவுத்திட்டம் ஆகும். 1930ஆம் ஆண்டு தெற்குக் கலிபோர்னியாவில் நிகழும் நிலநடுக்கங்களின் அளவை அருகில் உள்ள நில அதிர்வு நிலையங்களில் இருந்து ஒப்பீட்டளவில் உயர் அதிர்வெண் தரவுகளைப் பயன்படுத்தி அளவிடுவதற்காக மடக்கை நிலநடுக்க அளவுகோல் பற்றிய யோசனை அமெரிக்க நிலஅதிர்வியலாளர் சார்லஸ் எஃப். ரிக்டரால் உருவாக்கப்பட்டது.
அதன்பின் இது 1935 இல் நிலநடுக்கங்களின் அளவை ஒப்பிடுவதற்குப் பயன்படுத்தப்பட்ட ஒரு கணித சாதனமாக கலிபோர்னியா இன்ஸ்டிடியூட் ஆப் டெக்னாலஜியின் அமெரிக்க நிலஅதிர்வு நிபுணர் சார்லஸ் எஃப். ரிக்டரும் குட்டன்பெர்க் என்பவரும் இணைந்து கண்டுபிடிக்கப்பட்டது. இதனால் இது ரிக்டர் அளவுகோல் மற்றும் குட்டன்பெர்க்-ரிக்டர் அளவுகோல் என்றும் அழைக்கப்படுகிறது. இதை ‘‘அளவிலான அளவு” என்று அழைத்தனர். இது பின்னர் திருத்தப்பட்டு உள்ளூர் அளவு அளவுகோலாக மறுபெயரிடப்பட்டது.
நிலநடுக்கம், பூகம்பங்கள் என்பது பூமியின் உள்ளே ஏற்படும் திடீர் அசைவுகளாகும். அங்கு டெக்டோனிக் தகடுகள் ஒன்றுக்கொன்று எதிராக நகர்ந்து ஆற்றல் வெளியீட்டிற்கு வழிவகுக்கிறது. காலப்போக்கில் இந்த ஆற்றல் பூமியால் தாங்கக்கூடியதை விட அதிகமாகிறது. இந்த ஆற்றல் ஒரு பூகம்பமாகத் திடீரென வெளியிடப்படுகிறது. இந்த ஆற்றல் நில அதிர்வு அலைகள் வடிவில் வெளியிடப்படுகிறது.
ரிக்டர் அளவுகோல் தரையில் ஏற்படும் நிலஅதிர்வின் அலை உயரத்தைக் கணிக்கும். இதன் ஓர் அலகு அதற்கு முந்தைய அலகு அளவை விட பத்து மடங்கு அதிக அதிர்வுகளைக் கொண்டதாக இருக்கும். நிலஅதிர்வுகள் ஒரு மில்லிமீட்டருக்கும் குறைவான அளவிலிருந்து பல மீட்டர்கள் வரை மிக அதிக மாறுபாடுகளைக் கொண்டதாக இருப்பதால், அவர் அளவுகளை இவ்வாறு வரையறுக்க வேண்டியிருந்தது. ஆகவே, ரிக்டர் அளவில் 5 என்ற அளவு நான்கை விட பத்து மடங்கு அதிக அதிர்வுகளைக் கொண்டதாக இருக்கும். மூன்றை விட 10×10 அல்லது 100 மடங்கு அதிக அதிர்வுகளைக் கொண்டதாக இருக்கும்.
ரிக்டர் அளவில் 2க்கு குறைவானவற்றை சாதாரண மனிதர்களால் அறியமுடியாது. இவை மைக்ரோ நிலநடுக்கம் எனப்படும். இவை சாதாரணமாகத் தொடர்ந்து நடைபெறும். 6க்கு மேல் பதிவாகும் நிலநடுக்கங்கள் மோசமான பாதிப்பை ஏற்படுத்தக்கூடியவை.
ஆனால் நிலஅதிர்வு நிகழும் இடத்தைப் பொறுத்து ஒரே ரிக்டர் அளவைக்கு மாறுபட்ட பாதிப்புகள் ஏற்படலாம். மக்கள் நெருக்கியடித்து வாழும் நகரின் மையத்தில் நிகழும் நில அதிர்வு அளவிட முடியாத நாசத்தையும், உயிர்சேதத்தையும் ஏற்படுத்தலாம். ஆனால் அதே அளவு நிலஅதிர்வு ஒரு தட்டையான வனப்பிரதேசத்தில் ஏற்பட்டால் அங்குள்ள வனவிலங்குகளைச் சற்று சிதறி ஓடச்செய்வதைத் தவிர வேறு பாதிப்புகளை உண்டாக்காது. நிலநடுக்கத்தின் ரிக்டர் அளவு நிலஅதிர்வு வரைபடங்கள் மூலம் பதிவுசெய்யப்பட்ட அலைகளின் வீச்சின் மடக்கையில் இருந்து தீர்மானிக்கப்படுகிறது.
தீவிரம் மற்றும் இறப்பு எண்ணிக்கை பல காரணிகளைச் சார்ந்தது (பூகம்பத்தின் ஆழம், மையப்பகுதி மற்றும் மக்கள்தொகை அடர்த்தி, சிலவற்றைக் குறிப்பிடலாம்) மற்றும் பரவலாக மாறுபடும். உலகளவில் ஒவ்வொரு ஆண்டும் மில்லியன் கணக்கான சிறிய பூகம்பங்கள் நிகழ்கின்றன. ஒவ்வொரு நாளும் ஒவ்வொரு மணிநேரத்திற்கும் நூற்றுக்கணக்கான நிலநடுக்கங்கள் ஏற்படுகின்றன. மறுபுறம், சராசரியாக வருடத்திற்கு ஒருமுறை 8 அளவு நிலநடுக்கம் ஏற்படுகிறது. பதிவுசெய்யப்பட்ட மிகப்பெரிய நிலநடுக்கம் மே 22, 1960 இல் ஏற்பட்ட பெரும் சிலி பூகம்பம் ஆகும். இது கன அளவில் 9.5 ஆக இருந்தது.
